Araf surəsi Məkkədə enmiş olub, 206 ayədir. 46. və 48. ayələrdə A'râf'ta yəni cənnət və cəhənnəm əhli arasındakı yüksək bir yerdə olan insanlardan söz edildiyi üçün surəyə bu ad verilmişdir.
Rəhman və Rəhim (olan) Allah'ın adıyla
1. Elif. Lam. Mim. Sad.
2. (Bu), özüylə insanları qorxutmaq və mö'minlərə öyüd-nəsihət vermək üçün sənə nazil edilən Kitabdır. Artıq bu barədə ürəyində bir sıxıntı olmasın.
3. Rəbbinizdən sizə nazil edilənə (Qurana) tabe olun. Onu qoyub başqa dostlara uymayın. Nə qədər də az öyüd-nəsihət dinləyirsiniz!
4. Neçə-neçə məmləkətləri var ki, biz onları məhv etdik. Əzabımız onlara gecə yaxud gündüz istirahət edərkən gəldi.
5. Əzabımız onlara zaman onların: "Biz həqiqətən, zalım olmuşuq!" Deməkdən başqa bir şey olmadı.
6. Əlbəttə özlərinə peyğəmbər göndərilən kəsləri də, göndərilən peyğəmbərləri də mütləq sorğu-sual çəkəcəyik!
7. Və onlara (nə etdiklərini) tam bir məlumat ilə mütləq izah edəcəyik. Biz onlardan uzaq deyilik.
8. O gün əməllərin tərəzidə çəkilməsi haqdır. Kimin (savab) tərəziləri ağır gəlirsə, məhz onlar nicat tapıb səadətə qovuşanlardır.
9. Tərəziləri yüngül gələnlər isə ayələrimizə qarşı haqsızlıq etdiklərinə görə özlərini ziyana uğradanlardır.
10. Doğrusu biz sizi yer üzündə yerləşdirdik və orada sizin üçün dolanacaq vasitələri yaratdıq. Nə qədər də az şükür edirsiniz!
11. Sizi yaratdıq, sonra sizə surət verdik, sonra da mələklərə, Adəmə səcdə edin! deyə tövsiyə etdik. İblisdən başqa hamısı səcdə etdilər. O, səcdə edənlərdən olmadı.
12. Allah buyurdu: Mən sənə əmr edəndə sənə səcdə etməyə nə mane oldu? (İblis:) Mən ondan daha üstünəm. Çünki Sən məni oddan, onu isə palçıqdan yaratdın dedi.
13. Allah: Elə isə, "İn oradan!" Orada təkəbbür göstərmək yaraşmaz. Çıx! çünki sən alçaqlardansan! buyurdu.
14. İblis: Mənə, (insanların) Onların dirildiləcəkləri günə qədər möhlət ver, dedi.
15. Allah: Sən möhlət verilənlərdənsən, buyurdu.
16. İblis dedi: Elə isə məni Adəmə səcdə etmədiyimə görə and içirəm ki, mən də onları yoldan çıxartdığın üçün sənin doğru yolunun üstündə oturacağam.
17. "Sonra onların yanına qarşılarından və arxalarından, sağlarından, sollarından soxulacağam və Sən onların əksəriyyətini şükür edən görməyəcəksən!" dedi.
18. Allah buyurdu: Haydi, tənqid edilmiş və qovulmuş halda çıx! And olsun ki, onlardan kim sənə uysa, Cəhənnəmi sizin hamınızla dolduracağam!
19. (Allah buyurdu ki): Ey Adəm! Sən və yoldaşın cənnətdə ikiniz istədiyiniz yerdən yeyin. Ancaq bu ağaca yaxınlaşmayın! Sonra zalımlardan olarsınız.
20. Şeytan, bir-birinə bağlı ayıb yerlərini özlərinə göstərmək məqsədilə onlara vəsvəsə verib dedi: Rəbbiniz sizə bu ağacı yalnız mələk olmamağınız və ya əbədi qalmamağınız üçün qadağan etmişdir, dedi.
21. Və onlara: Mən, həqiqətən, sizin xeyirxah məsləhətçilərinizdənəm, deyə and içdi.
22. Beləcə onları hiylə ilə aldatdı. Ağacın meyvəsini daddıqda ayıb yerləri özlərinə göründü. Və Cənnət ağaclarının yarpaqlarından üzərlərini örtməyə başladılar. Rəbbi onlara: Mən sizə o ağacı qadağan etməmişdimmi? Şeytan sizin açıq-aşkar düşməninizdir, demədimmi? deyə nida etdi.
23. (Adəm və Həvva) dedilər: Ey Rəbbimiz! Biz özümüzə zülm etdik. Əgər bizi bağışlamasan və bizə rəhm etməsən, əlbəttə, ziyana uğrayanlardan olarıq.
24. Allah: Bir-birinizə düşmən olaraq aşağı enin! Sizin üçün yer üzündə bir müddətə qədər yerləşmə və faydalanma vardır, buyurdu.
25. "Orada yaşayacaq, orada öləcək və oradan (dirilib) çıxarılacaqsınız!" Dedi.
26. Ey Adəm oğulları! Sizə ayıb yerlərinizi örtəcək bir geyim və bir də bəzəkli libas yaratdıq. Lakin təqva libası ... İşdə o daha xeyirlidir. Bu, Allahın ayələrindəndir. Bəlkə, düşünüb ibrət alarlar (deyə onları endirdi).
27. Ey Adəm oğulları! Şeytan, ana-atanızı, ayıb yerlərini özlərinə göstərmək üçün libaslarını soyaraq cənnətdən çıxardığı kimi sizi də aldadıb yoldan çıxartmasın. Çünki o və onun camaatı sizləri sizin onları görə bilmədiyiniz yerlərdən görürlər. Biz şeytanları iman gətirməyənlərin dostları etdik.
28. Onlar bir pislik etdikləri zaman: "Atalarımızı belə gördük. Allah da bizə bunu əmr etmişdir", deyərlər. De ki: Allah pisliyi əmr etməz. Allaha qarşı bilmədiyiniz şeyimi deyirsiniz?
29. De ki: Rəbbim ədaləti əmr etdi. Hər səcdədə üzünüzü Ona tərəf və ya dini yalnız Allaha xas qılaraq Ona yalvarın. İlkin sizi yaratdığı kimi (yenə Ona) dönəcəksiniz.
30. O, bir qismini doğru yola yönəltdi, onların bir qismi isə haqq yoldan azmağa layiq görüldü. Çünki onlar Allahı qoyub şeytanları özlərinə havadar tutmuşdular. Belə ikən özlərinin doğru yolda olduqlarını güman edirlər.
31. Ey Adəm oğulları! Hər səcdə edəndə gözəl libaslarınızı geyin, yeyin-için, lakin israf etməyin, çünki Allah israf edənləri sevməz.
32. De ki: Allahın Öz bəndələri üçün yaratdığı zinəti və təmiz ruziləri kim haram buyurmuşdur? De ki: Onlar, dünya həyatında, xüsusilə qiyamət günündə mö'minlərə. İşdə bilən bir tayfaya belə ətraflı izah edirik.
33. De ki: Rəbbim yalnız aşkar və gizli alçaq işləri, günahı və haqsız yerə sərhədi aşmağı, haqqında heç bir dəlil nazil bir şeyi Ona şərik qoşmağınızı və Allaha qarşı bilmədiyiniz şeyləri deməyinizi haram buyurmuşdur.
34. Hər ümmətin bir əcəli vardır. Əcəlləri gəlincə nə bir an geri qalar, nə də bir an irəli gedə bilərlər.
35. Ey Adəm oğulları! Sizə içərinizdən peyğəmbərlər gəlib ayələrimi söyləyən də kim (onlara qarşı gəlməkdən) çəkinər və özünü islah etsə, onlara qorxu yoxdur və onlar qəm-qüssə görməzlər.
36. Ayələrimizi yalan hesab edənlərə və onlara təkəbbürlə çevirənlər var ya, işdə onlar atəş əhlidir. Onlar orada əbədi qalacaqlar.
37. Allaha iftira yaxan, Onun ayələrini yalan hesab edən kimsədən daha zalım kim ola bilər! Onların kitabdakı yazılmış qismətləri onlara çatacaqdır. Nəhayət, elçilərimiz (göndərdiyimiz mələklər) canlarını alarkən "Allahı buraxıb da ibadət etdiyiniz bütləriniz haradadır?" deyərlər. (Onlar da) "Bizdən sıvışıp getdilər" deyərlər. Və kafir olduqlarına dair öz əleyhlərinə şahidlik edəcəklər.
38. Allah buyuracaq ki: "Sizdən əvvəl gəlib-getmiş cin və insan tayfası arasında siz də Cəhənnəmə girin!" Hər ümmət girdikcə yoldaşlarına lənət edəcəklər. Hamısı bir-birinin ardınca orada (Cəhənnəmdə) toplandığı zaman sonra gələnlər üçün, "Ey Rəbbimiz! Bizi azdıran bunlardır Onun üçün onlara atəşdən bir qat daha çox əzab ver!" deyəcəklər. Allah da: Onsuz da hər kəs üçün bir qat daha çox əzab gözləyir, lakin siz bilmirsiniz, deyəcək.
39. Əvvəl gələnlər isə sonrakılara deyəcəklər: Sizin bizdən heç bir üstünlüyünüz yoxdur. O halda siz də etdiklərinizə görə dadın əzabı!!
40. Ayələrimizi yalan hesab edənlərə da onlara təkəbbürlə yanaşanlara var ya, işdə onlara göyün qapıları açılmaz və onlar, dəvə iynənin gözündən keçməyənə qədər onlar da Cənnətə daxil ola bilməzlər! Günahkarları belə cəzalandırırıq!
41. Onlar üçün cəhənnəm atəşindən döşək və üstlərinə örtmək üçün yorğan vardır. Biz zalımları belə cəzalandırırıq!
42. İman gətirib yaxşı işlər görənlərə gəldikdə isə-ki heç kimə gücünün yetdiyindən artıq yükləmərik işdə onlar, cənnət əhlidir. Onlar orada əbədi qalacaqlar.
43. (Cənnətdə) onların altlarından çaylar axarkən, ürəklərində kin-küdurəti çəkib çıxardarıq. Və onlar deyəcəklər: "Bizi (bu nemətə) qovuşduran Allaha həmd olsun! Allah bizi doğru yola yönəltməsəydi, biz özümüzə doğru yolu tapa bilməzdik. Həqiqətən, Rəbbimizin elçiləri haqqı gətirmişdilər." Onlara: İşdə sizə cənnət; etmiş olduğunuz yaxşı əməllərə qarşılıq ona varis qılındıq deyə müraciət ediləcəkdir.
44. Cənnət əhli cəhənnəm əhlinə müraciət edib: Biz Rəbbimizin bizə vəd haqq olaraq gördük, siz də Rəbbinizin sizə vəd etdiyinə gerçək olaraq gördünüzmü? deyə səslənər. "Bəli!" deyərlər. Və aralarından bir Çağırışçı, Allahın lənəti zalımların üzərinə olsun! deyə qışqırar.
45. Onlar, Allah yolundan döndərər, onu əyib bükmək istəyən zalımlardır. Onlar axirəti də inkar edənlərdir.
46. İki tərəf (Cənnət əhli və cəhənnəmliklər) arasında bir pərdə və Əraf üzərində də hər kəsi simalarından tanıyan adamlar vardır ki, bunlar hələ cənnətə girə bilmədikləri halda (girməyi) umaraq cənnət əhlinə müraciət edib: "Sizə salam olsun!" deyə soruşacaq.
47. Onların nəzərləri cəhənnəm əhlinə çevrildiyi zaman: Ey Rəbbimiz! Bizi zalımlarla bir etmə! deyərlər.
48. (Yenə) Ə'raf əhli üzlərindən tanıdıqları adamlara müraciət edib deyəcəklər: "Nə çox olmağınız xoşunuza gəlsə nə də təkəbbürünüz sizə heç bir fayda vermədi.
49. Allahın, özlərini heç bir rəhmətə nail etməyəcək,-deyə and içdiyiniz kəslər bunlarmıdır? "(Və cənnət əhlinə dönərək):" Cənnətə daxil olun; artıq sizə heç bir qorxu yoxdur və siz qəm-qüssə də deyilsiniz "(deyərlər).
50. Cəhənnəm əhli cənnət əhlinə müraciət edib: su tökün və ya Allahın sizə verdiyi ruzilərdən bir az da bizə verin! deyə soruşacaq. Onlar da: Allah bunları kafirlərə haram buyurmuşdur, deyərlər.
Rəhman və Rəhim (olan) Allah'ın adıyla
1. Elif. Lam. Mim. Sad.
2. (Bu), özüylə insanları qorxutmaq və mö'minlərə öyüd-nəsihət vermək üçün sənə nazil edilən Kitabdır. Artıq bu barədə ürəyində bir sıxıntı olmasın.
3. Rəbbinizdən sizə nazil edilənə (Qurana) tabe olun. Onu qoyub başqa dostlara uymayın. Nə qədər də az öyüd-nəsihət dinləyirsiniz!
4. Neçə-neçə məmləkətləri var ki, biz onları məhv etdik. Əzabımız onlara gecə yaxud gündüz istirahət edərkən gəldi.
5. Əzabımız onlara zaman onların: "Biz həqiqətən, zalım olmuşuq!" Deməkdən başqa bir şey olmadı.
6. Əlbəttə özlərinə peyğəmbər göndərilən kəsləri də, göndərilən peyğəmbərləri də mütləq sorğu-sual çəkəcəyik!
7. Və onlara (nə etdiklərini) tam bir məlumat ilə mütləq izah edəcəyik. Biz onlardan uzaq deyilik.
8. O gün əməllərin tərəzidə çəkilməsi haqdır. Kimin (savab) tərəziləri ağır gəlirsə, məhz onlar nicat tapıb səadətə qovuşanlardır.
9. Tərəziləri yüngül gələnlər isə ayələrimizə qarşı haqsızlıq etdiklərinə görə özlərini ziyana uğradanlardır.
10. Doğrusu biz sizi yer üzündə yerləşdirdik və orada sizin üçün dolanacaq vasitələri yaratdıq. Nə qədər də az şükür edirsiniz!
11. Sizi yaratdıq, sonra sizə surət verdik, sonra da mələklərə, Adəmə səcdə edin! deyə tövsiyə etdik. İblisdən başqa hamısı səcdə etdilər. O, səcdə edənlərdən olmadı.
12. Allah buyurdu: Mən sənə əmr edəndə sənə səcdə etməyə nə mane oldu? (İblis:) Mən ondan daha üstünəm. Çünki Sən məni oddan, onu isə palçıqdan yaratdın dedi.
13. Allah: Elə isə, "İn oradan!" Orada təkəbbür göstərmək yaraşmaz. Çıx! çünki sən alçaqlardansan! buyurdu.
14. İblis: Mənə, (insanların) Onların dirildiləcəkləri günə qədər möhlət ver, dedi.
15. Allah: Sən möhlət verilənlərdənsən, buyurdu.
16. İblis dedi: Elə isə məni Adəmə səcdə etmədiyimə görə and içirəm ki, mən də onları yoldan çıxartdığın üçün sənin doğru yolunun üstündə oturacağam.
17. "Sonra onların yanına qarşılarından və arxalarından, sağlarından, sollarından soxulacağam və Sən onların əksəriyyətini şükür edən görməyəcəksən!" dedi.
18. Allah buyurdu: Haydi, tənqid edilmiş və qovulmuş halda çıx! And olsun ki, onlardan kim sənə uysa, Cəhənnəmi sizin hamınızla dolduracağam!
19. (Allah buyurdu ki): Ey Adəm! Sən və yoldaşın cənnətdə ikiniz istədiyiniz yerdən yeyin. Ancaq bu ağaca yaxınlaşmayın! Sonra zalımlardan olarsınız.
20. Şeytan, bir-birinə bağlı ayıb yerlərini özlərinə göstərmək məqsədilə onlara vəsvəsə verib dedi: Rəbbiniz sizə bu ağacı yalnız mələk olmamağınız və ya əbədi qalmamağınız üçün qadağan etmişdir, dedi.
21. Və onlara: Mən, həqiqətən, sizin xeyirxah məsləhətçilərinizdənəm, deyə and içdi.
22. Beləcə onları hiylə ilə aldatdı. Ağacın meyvəsini daddıqda ayıb yerləri özlərinə göründü. Və Cənnət ağaclarının yarpaqlarından üzərlərini örtməyə başladılar. Rəbbi onlara: Mən sizə o ağacı qadağan etməmişdimmi? Şeytan sizin açıq-aşkar düşməninizdir, demədimmi? deyə nida etdi.
23. (Adəm və Həvva) dedilər: Ey Rəbbimiz! Biz özümüzə zülm etdik. Əgər bizi bağışlamasan və bizə rəhm etməsən, əlbəttə, ziyana uğrayanlardan olarıq.
24. Allah: Bir-birinizə düşmən olaraq aşağı enin! Sizin üçün yer üzündə bir müddətə qədər yerləşmə və faydalanma vardır, buyurdu.
25. "Orada yaşayacaq, orada öləcək və oradan (dirilib) çıxarılacaqsınız!" Dedi.
26. Ey Adəm oğulları! Sizə ayıb yerlərinizi örtəcək bir geyim və bir də bəzəkli libas yaratdıq. Lakin təqva libası ... İşdə o daha xeyirlidir. Bu, Allahın ayələrindəndir. Bəlkə, düşünüb ibrət alarlar (deyə onları endirdi).
27. Ey Adəm oğulları! Şeytan, ana-atanızı, ayıb yerlərini özlərinə göstərmək üçün libaslarını soyaraq cənnətdən çıxardığı kimi sizi də aldadıb yoldan çıxartmasın. Çünki o və onun camaatı sizləri sizin onları görə bilmədiyiniz yerlərdən görürlər. Biz şeytanları iman gətirməyənlərin dostları etdik.
28. Onlar bir pislik etdikləri zaman: "Atalarımızı belə gördük. Allah da bizə bunu əmr etmişdir", deyərlər. De ki: Allah pisliyi əmr etməz. Allaha qarşı bilmədiyiniz şeyimi deyirsiniz?
29. De ki: Rəbbim ədaləti əmr etdi. Hər səcdədə üzünüzü Ona tərəf və ya dini yalnız Allaha xas qılaraq Ona yalvarın. İlkin sizi yaratdığı kimi (yenə Ona) dönəcəksiniz.
30. O, bir qismini doğru yola yönəltdi, onların bir qismi isə haqq yoldan azmağa layiq görüldü. Çünki onlar Allahı qoyub şeytanları özlərinə havadar tutmuşdular. Belə ikən özlərinin doğru yolda olduqlarını güman edirlər.
31. Ey Adəm oğulları! Hər səcdə edəndə gözəl libaslarınızı geyin, yeyin-için, lakin israf etməyin, çünki Allah israf edənləri sevməz.
32. De ki: Allahın Öz bəndələri üçün yaratdığı zinəti və təmiz ruziləri kim haram buyurmuşdur? De ki: Onlar, dünya həyatında, xüsusilə qiyamət günündə mö'minlərə. İşdə bilən bir tayfaya belə ətraflı izah edirik.
33. De ki: Rəbbim yalnız aşkar və gizli alçaq işləri, günahı və haqsız yerə sərhədi aşmağı, haqqında heç bir dəlil nazil bir şeyi Ona şərik qoşmağınızı və Allaha qarşı bilmədiyiniz şeyləri deməyinizi haram buyurmuşdur.
34. Hər ümmətin bir əcəli vardır. Əcəlləri gəlincə nə bir an geri qalar, nə də bir an irəli gedə bilərlər.
35. Ey Adəm oğulları! Sizə içərinizdən peyğəmbərlər gəlib ayələrimi söyləyən də kim (onlara qarşı gəlməkdən) çəkinər və özünü islah etsə, onlara qorxu yoxdur və onlar qəm-qüssə görməzlər.
36. Ayələrimizi yalan hesab edənlərə və onlara təkəbbürlə çevirənlər var ya, işdə onlar atəş əhlidir. Onlar orada əbədi qalacaqlar.
37. Allaha iftira yaxan, Onun ayələrini yalan hesab edən kimsədən daha zalım kim ola bilər! Onların kitabdakı yazılmış qismətləri onlara çatacaqdır. Nəhayət, elçilərimiz (göndərdiyimiz mələklər) canlarını alarkən "Allahı buraxıb da ibadət etdiyiniz bütləriniz haradadır?" deyərlər. (Onlar da) "Bizdən sıvışıp getdilər" deyərlər. Və kafir olduqlarına dair öz əleyhlərinə şahidlik edəcəklər.
38. Allah buyuracaq ki: "Sizdən əvvəl gəlib-getmiş cin və insan tayfası arasında siz də Cəhənnəmə girin!" Hər ümmət girdikcə yoldaşlarına lənət edəcəklər. Hamısı bir-birinin ardınca orada (Cəhənnəmdə) toplandığı zaman sonra gələnlər üçün, "Ey Rəbbimiz! Bizi azdıran bunlardır Onun üçün onlara atəşdən bir qat daha çox əzab ver!" deyəcəklər. Allah da: Onsuz da hər kəs üçün bir qat daha çox əzab gözləyir, lakin siz bilmirsiniz, deyəcək.
39. Əvvəl gələnlər isə sonrakılara deyəcəklər: Sizin bizdən heç bir üstünlüyünüz yoxdur. O halda siz də etdiklərinizə görə dadın əzabı!!
40. Ayələrimizi yalan hesab edənlərə da onlara təkəbbürlə yanaşanlara var ya, işdə onlara göyün qapıları açılmaz və onlar, dəvə iynənin gözündən keçməyənə qədər onlar da Cənnətə daxil ola bilməzlər! Günahkarları belə cəzalandırırıq!
41. Onlar üçün cəhənnəm atəşindən döşək və üstlərinə örtmək üçün yorğan vardır. Biz zalımları belə cəzalandırırıq!
42. İman gətirib yaxşı işlər görənlərə gəldikdə isə-ki heç kimə gücünün yetdiyindən artıq yükləmərik işdə onlar, cənnət əhlidir. Onlar orada əbədi qalacaqlar.
43. (Cənnətdə) onların altlarından çaylar axarkən, ürəklərində kin-küdurəti çəkib çıxardarıq. Və onlar deyəcəklər: "Bizi (bu nemətə) qovuşduran Allaha həmd olsun! Allah bizi doğru yola yönəltməsəydi, biz özümüzə doğru yolu tapa bilməzdik. Həqiqətən, Rəbbimizin elçiləri haqqı gətirmişdilər." Onlara: İşdə sizə cənnət; etmiş olduğunuz yaxşı əməllərə qarşılıq ona varis qılındıq deyə müraciət ediləcəkdir.
44. Cənnət əhli cəhənnəm əhlinə müraciət edib: Biz Rəbbimizin bizə vəd haqq olaraq gördük, siz də Rəbbinizin sizə vəd etdiyinə gerçək olaraq gördünüzmü? deyə səslənər. "Bəli!" deyərlər. Və aralarından bir Çağırışçı, Allahın lənəti zalımların üzərinə olsun! deyə qışqırar.
45. Onlar, Allah yolundan döndərər, onu əyib bükmək istəyən zalımlardır. Onlar axirəti də inkar edənlərdir.
46. İki tərəf (Cənnət əhli və cəhənnəmliklər) arasında bir pərdə və Əraf üzərində də hər kəsi simalarından tanıyan adamlar vardır ki, bunlar hələ cənnətə girə bilmədikləri halda (girməyi) umaraq cənnət əhlinə müraciət edib: "Sizə salam olsun!" deyə soruşacaq.
47. Onların nəzərləri cəhənnəm əhlinə çevrildiyi zaman: Ey Rəbbimiz! Bizi zalımlarla bir etmə! deyərlər.
48. (Yenə) Ə'raf əhli üzlərindən tanıdıqları adamlara müraciət edib deyəcəklər: "Nə çox olmağınız xoşunuza gəlsə nə də təkəbbürünüz sizə heç bir fayda vermədi.
49. Allahın, özlərini heç bir rəhmətə nail etməyəcək,-deyə and içdiyiniz kəslər bunlarmıdır? "(Və cənnət əhlinə dönərək):" Cənnətə daxil olun; artıq sizə heç bir qorxu yoxdur və siz qəm-qüssə də deyilsiniz "(deyərlər).
50. Cəhənnəm əhli cənnət əhlinə müraciət edib: su tökün və ya Allahın sizə verdiyi ruzilərdən bir az da bizə verin! deyə soruşacaq. Onlar da: Allah bunları kafirlərə haram buyurmuşdur, deyərlər.
